Zespół cieśni nadgarstka

Zespół cieśni nadgarstka często określany jest jako przewlekła choroba układu ruchu wywołana sposobem wykonywania pracy. Jeszcze 50 lat temu przypadłość ta nie była tak powszechna jak dziś. Obecnie w niektórych krajach stanowi przyczynę nawet 8% zwolnień lekarskich pracowników biurowych. Brzmi poważnie? Zapraszamy do lektury artykułu w którym postaramy się przybliżyć jakie są objawy zespołu cieśni nadgarstka i jak go leczyć.

                                                                                     designed by Freepik.com

Gdy dłoń boli i drętwieje

Zespół cieśni nadgarstka to tzw. neuropatia uciskowa, zespół objawów związanych z uciskiem na nerw pośrodkowy przebiegający w kanale nadgarstka. Zazwyczaj zaczyna się bardzo niewinnie.  Pojawia się chwilowe cierpnięcie palców (zwłaszcza kciuka i palca wskazującego), trudność w  utrzymaniu dłoni dłuższy czas w jednej pozycji, uczucie mrowienia i drętwienia.  Z czasem dolegliwości zaczynają być coraz bardziej dokuczliwe, pojawia się ból łokcia i stawu ramiennego. Nieprzyjemne odczucia przestają mieć związek z konkretnym ułożeniem dłoni, a zaczynają nam towarzyszyć w każdej pozycji i przy każdej czynności.  Do objawów dołącza osłabienie mięśni, a czasem nawet ich zanik. Chory ma trudności z wykonywaniem precyzyjnych ruchów ręką, z trudem podnosi przedmioty, pojawiają się także problemy z zaciśnięciem ręki w pięść. Palce wydają się być sztywne, a niektórzy mogą mieć wrażenie ich opuchnięcia, pomimo braku widocznego obrzęku.

Diagnoza

Zespół cieśni nadgarstka podczas wstępnej diagnozy rozpoznaje się przeprowadzając proste testy prowokacyjne, które można wykonać nawet samodzielnie w domu.

Test Phalena: Unieś rękę przed siebie, zegnij w łokciu tak, by powstał kąt prosty. Następnie maksymalnie zegnij nadgarstek, tak jakbyś chciał dotknąć palcami jego wewnętrznej strony. Staraj się, by palce i dłoń były rozluźnione. Wytrzymaj w tej pozycji minutę. Przy zespole cieśni nadgarstka pojawia się zwykle drętwienie, mrowienie lub uczucie ‘przebiegania prądu’ wzdłuż nerwu.

Odwrócony test Phalena:  Złącz dłonie, jak do modlitwy, z wyprostowanymi palcami, i odciągnij łokcie na boki, tak by nadgarstki były maksymalnie zgięte, a palce naciskały na siebie. Jeśli cierpisz na zespół cieśni nadgarstka, w ciągu 10-15 sekund pojawi się ból.

Test Tinela: Poproś kogoś z domowników, żeby delikatnie opukał okolice nadgarstka, po wewnętrznej stronie, przede wszystkim pośrodku, a potem posuwając się o 2-3 cm w stronę wnętrza dłoni. Stukanie u osób chorych wywołuje ból i mrowienie.

Test opaski uciskowej: Załóż na ramię opaskę ciśnieniomierza i napompuj ją powyżej twojego typowego ciśnienia skurczowego. Jeśli ręka zacznie mrowić i drętwieć w nadgarstku, możesz podejrzewać, że cierpisz na zespół cieśni.

Powyższe testy nie dają 100% pewności wykrycia zespołu cieśni nadgarstka. Badaniem potwierdzającym jest elektromiografia (EMG), czyli badanie szybkości przewodzenia nerwu pośrodkowego. Pozwala ona odróżnić zespół cieśni od innych chorób dających podobne objawy, np. polineuropatii.

Dlaczego ja?

Najczęściej zespół cieśni nadgarstka dotyka osób pracujących codziennie z komputerem oraz pracowników fizycznych, wykonujących sekwencje powtarzalnych ruchów ręką. Przyczynami mogą być również urazy mechaniczne jak np. zwichnięcia, zmiany zwyrodnieniowe, niewłaściwie wygojone złamania oraz niektóre schorzenia przewlekłe, jak np. cukrzyca. Co ciekawe dolegliwość ta dotyka trzy razy częściej kobiety niż mężczyzn. Często obserwuje się ją także u kobiet w ciąży i po porodzie. Jest to wynikiem zachodzących w organizmie zmian hormonalnych mogących skutkować zatrzymywaniem wody i pojawieniem się obrzęku nerwu pośrodkowego w kanale nadgarstka, jak i przeciążenia ciągłym podnoszeniem, bujaniem, trzymaniem dziecka w niewygodnej, nienaturalnej dla nadgarstków pozycji.

Leczenie i rehabilitacja

W lekkim przebiegu schorzenia rozpoczyna się od leczenia rehabilitacyjnego - masaże wirowe kończyn górnych, zabiegi fizykalne (w szczególności: krioterapia miejscowa, ultradźwięki, laser, prądy diadynamiczne, jonoforeza), unieruchomienie w ortezie. Niezwykle istotne jest w tym okresie unikanie ruchów, które prowadzą do nasilenia objawów, zmiana złych nawyków (np. pisanie na klawiaturze z uniesionymi dłońmi, bez odpowiedniego podparcia), wykonywanie odpowiednich, zaleconych przez fizjoterapeutę ćwiczeń.  W zakresie terapii indywidualnej oprócz ćwiczeń sprawności manualnej wykorzystuje się neuromobilizacje nerwu pośrodkowego oraz terapię powięziową całej kończyny górnej i obręczy barkowej. Wspomagająco będą działać okłady borowinowe  (przeciwzapalnie, przeciwbólowo, ogrzewająco- sprzyja regeneracji nerwu). W zaawansowanych przypadkach lekarz ortopeda może rozważyć doraźne ostrzyknięcie miejscowe lekiem sterydowym o działaniu przeciwobrzękowym i przeciwzapalnym, w przypadkach bardziej zaawansowanych operacja tzw. odbarczenie nerwu pośrodkowego staje się nieodzowna.  Bez względu na zastosowany rodzaj leczenia ważne jest również wyeliminowanie bezpośrednich przyczyn schorzenia - bez tego szybko może nastąpić nawrót choroby.