Rola prawidłowego żywienia w procesie rehabilitacji narządu ruchu

W przypadku wystąpienia problemów z narządem ruchu najważniejszą rzeczą jest odpowiednia pomoc lekarska i rehabilitacja. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę jak ogromną rolę w procesie rehabilitacji narządu ruchu odgrywa prawidłowe żywienie. Odpowiednio prowadzona dieta może nie tylko łagodzić dolegliwości bólowe, ale także leczyć stany zapalne w stawach, dzięki czemu proces rehabilitacji będzie przebiegał sprawniej. W poniższym artykule postaramy się przybliżyć podstawowe, ale zarazem bardzo ważne zasady żywieniowe dla  pacjentów zmagających się z problemami ze strony narządu ruchu.

                                                                                    designed by Rawpixel.com/Freepik.com

Choroby stawów jak między innymi zwyrodnienie były kiedyś typowym schorzeniem, które dotykało ludzi starszych. Niestety obecnie problem ten dotyczy coraz to młodszych pacjentów. Schorzenia te powodują przede wszystkim ogromny ból, ale też w znacznym stopniu ograniczają ruchomość stawów, co w bardzo zaawansowanych przypadkach może skończyć się nawet całkowitym unieruchomieniem pacjenta. W przypadku wystąpienia problemów z narządem ruchu najważniejszą rzeczą jest odpowiednia pomoc i rehabilitacja. Niewiele osób zdaje sobie jednak sprawę jak ogromną rolę w procesie rehabilitacji narządu ruchu odgrywa prawidłowe żywienie. Odpowiednio prowadzona dieta może nie tylko łagodzić dolegliwości bólowe, ale także leczyć stany zapalne w stawach, dzięki czemu proces rehabilitacji będzie przebiegał sprawniej. Poniżej zostaną przedstawione podstawowe, ale zarazem bardzo ważne zasady żywieniowe dla  pacjentów zmagających się z problemami ze strony narządu ruchu.

Pierwszą i najważniejszą zasadą dietetyczną dla pacjenów z chorobami stawów jest przede wszystkim utrzymanie prawidłowej masy ciała lub w przypadku jej nadmiaru szybka i skuteczna redukcja. Nadmierna masa ciała bardzo obciąża nasze stawy i nasila procesy zapalne, które się w nich toczą, przez co proces rehabilitacji znacznie się wydłuża i jest bardziej bolesny dla pacjenta. Jeżeli natomiast chodzi o zapotrzebowanie kaloryczneto w znacznej mierze zależy ono od jednostki chorobowej oraz rodzaju rehabilitacji. W chorobie zwyrodnieniowej stawów nie powinno ono przekraczać wartości całodziennego zapotrzebowania kalorycznego pacjenta. Oznacza to, że maksymalna liczba kalorii jaką powinien przyjmować pacjent, którego CPM wynosi 2300 kcal nie powinno przekraczać tej właśnie wartości. Natomiast w przypadku pacjentów z endoprotezą stawów, w okresie po operacji bilans energetyczny powinien być lekko na plusie (+200-300 kcal) w celu przyspieszenia procesu regeneracji po zabiegu.

Okazuje się, że istnieje wiele produktów spożywczych, których regularne spożycie ma bardzo pozytywny wpływ na stan naszego narządu ruchu. Na pierwsze miejsce zdecydowanie zasługuje nabiał, gdyż to właśnie on dostarcza nam pełnowartościowego białka, które jest podstawowym budulcem chrząstki stawowej. Każdy pacjent powinien dziennie wypijać co najmniej szklankę mleka i zjadać 3 lub 4 łyżki twarogu. Zaleca się jednak spożywanie nabiału zawierającego nie więcej jak 1,5% tłuszczu, ponieważ ten bardziej tłusty może nasilać procesy zapalne w stawach. Oczywiście nie zapominajmy również o tym, że nabiał jest najlepszym źródłem wapnia, który z kolei jest niezbędny, aby utrzymać w dobrej kondycji nasze kości i zęby. Na zwrócenie szczególnej uwagi zasługują także ryby, oleje, orzechy, czosnek i cebula. Najważniejsze są ryby morskie jak: makrela, halibut, flądra, tuńczyk, śledzie i sardynki. Spożywanie tych ryb co najmniej 1 raz w tygodniu dostarcza nam bardzo cennego składnika pokarmowego jakim są kwasy omega-3. Zwązki te nie tylko poprawiają ruchomość naszych stawów, ale przede wszystkim przyczyniają się do wytwarzania specjalnych hormonów tkankowych łagodzących procesy zapalne. W orzechach i olejach natomiast znajduje się sporo witaminy E, która należy do tak zwanych witamin przeciwutleniających, czyli takich, które działają przeciwzapalnie. Cebula i czasnek z kolei zawierają związki siarki, które hamują powstawanie hormonów, które nasilają stany zapalne i tym samym powodują silny ból. Podobne działanie do cebuli i czosnku mają także niektóre przyprawy, jak: kurkuma, anyż, goździki, imbir, bazylia, chrzan, majeranek, mięta i szałwia. Dodatkowo wspomagają one trawienie i przyśpieszają przemianę materii co znacznie ułatwia walkę z nadmiernymi kilogramami.

Oczywiście w naszej diecie dla stawów nie możemy także zapomnieć o spożywaniu warzyw i owoców. Wśród warzyw, które szczególnie zasługują na wyróżnienie, znalazły się: marchew, kapusta, ogórki, por, brokuły, seler, pietruszka, buraki oraz wszelkiego rodzaju kiełki. Produkty te wytwarzają związki, które hamują produkcję hormonów odpowiedzialnych za niszczenie naszej chrząstki stawowej. Z kolei z owoców powinniśmy wybierać: jagody, żurawinę, truskawki, cytrusy i owoce dzikiej róży. Zawierają one kolejny bardzo ważny dla naszych stawów składnik pokarmowy jakim jest witamina C. Jest ona przede wszystkim niezbędna do produkcji i odbudowy kolagenu, który buduje nasze stawy i znacznie poprawia ich kondycję, zwłaszcza po urazach.

Oprócz produktów, które są zalecane do spożycia w celu poprawy skuteczności rehabilitacji narządu ruchu są także i takie, które w diecie pacjenta zmagającego się z chorobą stawów znaleźć się nie powinny, gdyż ich nadmierne spożycie może jeszcze pogorszyć stan pacjenta i nasilić dolegliwości bólowe. Wśród takich produktów znalazły się:

• tłuszcze zwierzęce (masło, smalec, słonina, boczek) – nasilają procesy zapalne w stawach,
• czerwone mięso (wieprzowina, wołowina) – zawierają dużo kwasów omega-6, które działają prozapalnie,
• przetworzone białe pieczywo – spożycie dużej ilości prowadzi do zwiększenia masy ciała, a tym samym do pogorszenia stanu stawów,
• potrawy smażone, pieczone, grilowane – pod wpływem działania bardzo wysokiej temperatury dochodzi do wytworzenia związków, które nasilają stany zapalne,
• alkohol, mocna kawa, mocna czarna herbata – obniżaja przyswajalność białka, które jest podstawowym budulcem chrzastki stawowej.

Pamiętajmy, że w procesie rehabilitacji po operacjach czy uszkodzeniach narządu ruchu powinniśmy zwrócić szczególną uwagę na to, jak się odżywiamy, gdyż jak się okazuje ma to ogromy wpływ na postęp w leczeniu. Dzięki wypracowaniu w sobie odpowiednich nawyków żywieniowych możemy znacznie skrócić proces rehabilitacji i złagodzić dolegliwości bóle, które zwykle towarzyszą pacjentom z tego typu schorzeniami.

/Dietetyk Centrum Rehabilitacji Swoszowice/